Opština i varoš u srednjem toku reke Kolubare poznata po pruzi, površinskim kopovima, sportu i Radovanu Belom Marković zove se Lajkovac. Varoš se nalazi na levoj obali Kolubare, nastala je početkom 20. veka i tokom čitavog veka imala je dinamičan razvoj. Danas je Lajkovac moderna varoš koja je deo Kolubarskog okruga.

Istorija

Na predlog predsednika vlade Kraljevine Srbije dr Vladana Đorđević izglasan je 6.12.1898. godine  zakon o gradnji i eksplataciji novih železnica. Ovom odlukom vlade odlučeno je da kroz razvoj železnice u Srbiji bude izgrađena pruga Mladenovac - Lajkovac. Sam početak stvaranja Lajkovca datira par godina pre puštanja u rad pruge uskog koloseka koja je samo podstakla privredni i društveni razvoj mesta. Pruga je puštena u rad 14. septembra 1908. godine na relaciji Zabrežje – Obrenovac – Lajkovac – Valjevo a popularni „Ćira“ kroz Lajkovac prolazi 16. septembra. Spajanje prugom od Mladenovca, jedno od najvećih i najznačajnih železničkih čvorova u državi postaje Lajkovac. Ovaj kapitalni projekat pomaže i podstiče razvoj varoši. Pedantni hroničari su pribeležili da je stanica u Lajkovcu imala 41 kolosek i 49 skretnica.  U tom železničkom kompleksu je posao našlo oko 1500 železničara od čega je bilo čak 300 mašinovođa. Deo železničkog kompeksa su činile ložionica i vodotoranj koji su i danas simboli Lajkovca. Energičan razvoj Lajkovca usporava početak Prvog svetskog rata i razaranja koja nisu poštedeli ni samu opštinu. Čuvena Kolubarska bitka je najvećim delom vođena nedaleko od same varoši na obalama reke Kolubare u mestu Ćelije. Nakon što je povraćena sloboda Lajkovac nastavlja započeti razvoj još većom brzinom. Lajkovac 1927. godine dobija i fudbalski klub „Železničar“ a 1932. godine i žensku stručnu školu. Posle završetka drugog svetskog rata i oslobađanja varošice 17. septembra 1945. godine počinje novi život za Lajkovac kada postaje opština. Kako je vreme odmicalo Lajkovac se polako prebacivao sa železničkog na rudarski sektor otvaranjem površinskih kopova. Puštanjem u rad pruge normalnog koloseka na relaciji Beograd - Bar pruge uskog koloseka kao i  železničkog čvorista u Lajkovcu odlaze polako u istoriju. Zadnji voz popularno nazvan „Ćira“ napušta stanicu u Lajkovcu 31. decembra 1969. godine čime varošica postaje usputna železnička stanica na putu za more. Opština Lajkovac i njeno stanovništvo brižljivo čuvaju sećanje kad su bili veoma važni na železničkoj mapi Srbije. Podsećanje na lepu železničku prošlost ovekovečili su i braća Bajić rodom iz sela Jabučja kroz čuvenu pesmu „Ide Mile lajkovačkom prugom“ koju su snimili 1981. godine a koja je danas uvrštena među najveće hitove narodne muzike.

Kulturno – turistički potencijal

Očuvanjem bogatog kulturnog nasleđa Lajkovac se veoma visoko kotira na kulturnoj mapi Srbije. Najznačajniji znamenitost opštine Lajkovac je manastir Bogovađa koji potiče iz 16. veka kada ga je slepi Grgur Branković, unuk Vuka Brankovića, osnovao. Tokom prve polovine osamnaestog veka, u manastiru je postojala škola. Manastir Bogovađu su 1789. godine spalili Turci a izgradnju nove crkve započinje Hadži Ruvim 1791. godine a radovi su završeni 1794. godine. Tada je u blizini manastira podignuta i česma za koju se veruje da ima svetu vodu „Božju vodu“ i pravo odatle verovanje da je Bogovađa tako dobila ime. Hadži Ruvim je tu i osnovao prvu umetničku školurezbarstva, slikarstva i drugih umetnosti. Prva skupština ustaničke Srbije Praviteljstvojušči sovjet  1804. godine zasedala je u kompleksu manastira dok je nisu premestili u Smederevo. U svojoj istoriji manastir je više puta rušen pa obnavljan i danas stoji kao najbolji svedok burne istorije ovog kolubarskog kraja. Otkriće raskošne vile iz rimskog doba na ušću reke Ljig u Kolubaru popularne Anine dodatno povećava kulturni sadržaj opštine. Ova starorimska građevina iz 3. veka nove ere svrstava Anine u rang sa čuvenim lokalitetima kao što su Gamzigrad i Mediana. Od ovog lokaliteta očekujemo da nam iznedri mnoštvo vredne istorijske građe. Ništa manji značaj za kulturu opštine ne predstavlja spomen kosturnica u crkvi Svetog Đorđa u Ćelijama gde su pohranjeni posmrtni ostatci herojskih vojnika postradali u čuvenoj Kolubarskoj bici. Crkvica je podignuta na ruševinama manastira iz 13. veka. Kao spomenik kulture treba istaći i Markovu crkvu sa crkvom iz srednjeg veka i vodenicu na reci Toplicu očuvanu do danas. Vodenicu popularno zovu i „Kumova vodenica“.

Bajevac; Bogovađa; Vračević; Donji Lajkovac; Jabučje; Lajkovac; Lajkovac (selo); Mali Borak; Markova Crkva; Nepričava; Pepeljevac; Pridvorica; Ratkova; Rubribreza; Skobalj; Slovac; Stepanje; Strmovo; Ćelije.

Manifestacije u Lajkovcu:

Ulica otvorenog srca – januar

Dani Lajkovca – jul

Moto skup – avgust

Humanitarni turnir u malom fudbalu – avgust (Bogovađa)

Dan opštine Lajkovac – septembar

Festival nauke „Učestvuj i ti“ – oktobar

Kolubarski vez – oktobar

Kako stići do Lajkovca?

Opština i sama varoš Lajkovac veoma dobro umreženi sa ostatkom države. Kroz Lajkovac prolazi pruga Beograd - Bar a na samo 3 km od varoši je državni put IB reda popularna Ibarska magistrala. U bliskoj budućnosti se očekuje puštanje autoputa Beograd – Južni Jadran koji prolazi kroz lajkovačko selo Nepričavu čime će Lajkovac biti još više regionalno povezan.