Lazarevac
U živopisnom delu Šumadijske Kolubare beše jedno bezimeno mesto poznato kao
Zbegovac mada mu to ne beše pravo ime. Nalazeći se u dolinama reka Kolubara,
Peštan, Turija i Lukavica uvek je bio na putu mnogih osvajača koji su prolazili
ovim krajem. Sredinom 19. veka počeše naseljavati to bezimeno mesto a ubrzo
zatim uputi se Narodnoj skupštini Srbije zahtev za osnivanje mesta al je
problem i dalje bilo ime mesta. Obzirom da to beše 1889. godine kada Srbi
slaviše veliki jubilej i uspomenu na 500 godina od Kosovskog boja, mesto
nazvaše Lazarevac po slavnoj srpskom knezu Lazaru Hrebeljanović. Tako nastade
Lazarevac koji od samog nastanka skoro neprekidno raste i razvija se današnjeg
dana.
Istorija
Od samog zvaničnog nastanka mesta 28. juna 1889. godine
Lazarevac je postao centar oblasti. Mesto se razvija kao upravno i privredno
sedište oblasti i naglo napreduje. Ubrzo dobija sreski sud, osnovnu školu i
druga nadleštva državne administacije a početkom XX veka poštu i apoteku.
Uporedo sa državnom admistracijom raste i privredna delatnost kroz osnivanje
esnafa u „Udruženje za međusobno pomaganje zanatlija“. Jedno vreme svoje službe
u Lazarevcu proveo je i čuveni komediograf Branislav Nušić. Prvi svetski rat
nanosi veliko razaranje kao i Kolubarska bitka koja je delom vođena i na
teritoriji Lazarevca. Kao uspomena na veliko stradanje u Kolubarskoj bici u
crkvi Svetog Dimitrija pohranjeni su posmrtni ostatci srpske i austrougarske
vojske. To je jedan od retkih spomenika gde su sahranjeni ratni protivnici
jedan pored drugog. Grad nastavlja započet razvoj u periodu između dva rata,
ispitivanjem nalazišta uglja u kolubarskom basenu i gradnjom elektrane 1937.
godine u selu Vreoci. Kao prvi tako i drugi svetski rat ostavlja velike
posledice po sam grad i stanovništvo. Lazarevac je oslobođen 19. septembra uz
veliku pomoć Crvene armije. Nakon završenog rata počinje velika
industrijalizacija potpomognuta novim otkrićima i pokretanjem velike
eksplatacije ulja. Prvi ugljenokop sa procenjenih 500.000 tona rezervi uglja
počinje sa radom 1950. godine i od tada se neprestano širi i razvija. Početkom
iskopavanja počinje i razvijanje ostalih pratećih objekata za razvijanje
iskopanog lignita, tako da 1956. godine otvorena je sušara prva takve vrste u
Jugoslaviji. Obrazovanje je pratilo ovaj društveni napredan pa je 1959. godine
osnovana tehnička škola a zatim i gimnazija. Prateći sve ove velike promene
Lazarevac dobija statut grada 1964. godine.
Kulturno – turistički potencijal
Prateći brzinu industrijsku brzinu razvoja i kultura je
dostigla veoma visok i zapažen nivo. To se ogleda u mnogobrojnim kulturnim
manifestacijama i lokacijama.
Crkva Svetog Dimitrija sa spomen kosturnicom se svakako
izdvaja kao najpoznatija lokacija u Lazarevcu gde je pohranjeno preko 10.000
srpskih i austrougarskih vojnika. Osim ove crkve još se ističu crkve brvnare u
Brajkovcu, Vreocima i Baroševcu. U moderno smislu se ističu prelep kulturni
centar kao i moderna galerija u centru grada sa legatom gospođe Leposave Lepe
Perović. U sklopu gradskog zelenog pojasa nalazi i Kamengrad originalno delo
vajara naivca Bogosava Živkovića.
Naseljena mesta opštine Lazarevac:
Arapovac; Barzilovica; Baroševac; Bistrica; Brajkovac; Burovo;
Veliki Crljeni; Vrbovno; Vreoci; Dren; Dudovica; Županjac; Zeoke;
Junkovac; Kruševica; Lazarevac; Lukavica; Leskovac; mali Crljeni; Medoševac;
Mirosaljci; Petka; Prkosava; Rudovci; Sakulja; Sokolovo; Stepojevac; Strmovo;
Stubica; Trbušnica; Cvetovac; Čibutkovica; Šopić; Šušnjar.
Manifestacije u Lazarevcu:
Majski susreti mladih muzičara - maj
Međunarodni moto skup – jun
Dani Lazarevca – jun
Moba za nezaborav – jul
u selu Kolubarskom Leskovcu
Kulturno leto jul – avgust
Dan pčelarstva – septembar
Međunarodni festival humora –
septembar
Dani evropske baštine – septembar
Festival srpskih vina – novembar
Dani Kolubarske bitke – decembar
Novogodišnje sokače - decembar
Kako stići do Lazarevca:
Kroz opštinu Lazarevac prolazi Ibarska magistrala
najprometnija saobraćajnica ovog dela Srbije. Pored toga Lazarevac se nalazi na
železničkom koridoru prema Crnoj Gori. Stanica Lazarevac je jedna od bitnijih
na pruzi Beograd – Bar. Kao jedna od mnogih beogradskih opština Lazarevac je
odlično povezana sa prestonicom autobuskim linijama.