Vest: Na današnji dan - 17. Februar -

1558. godine – Umrla je engleska kraljica Meri I Tjudor, ćerka Henrija VIII. Tokom vladavine od 1553. godine kao supruga španskog kralja Felipea II pokušala je da Englesku vrati pod uticaj pape, a zbog žestokog progona protestanata dobila je naziv Krvava Meri. Posle njene smrti na presto je došla njena sestra Elizabeta I, koja je postavila temelje budućoj britanskoj imperiji.

1600. godine - Italijanski filozof, astronom i matematičar Đordano Bruno spaljen u Rimu kao jeretik, na osnovu presude rimokatoličke inkvizicije. Bio je materijalista, čije su teorije anticipirale modernu nauku, strastan propovednik novih ideja o prirodi i propagator heliocentričnog učenja Nikole Kopernika. Razvijao je ideju o beskrajnosti univerzuma i mnoštvu svetova, čime je intuitivno otišao dalje od Kopernika. Odbacivao je tradicionalnu geocentričnu astronomiju, prema kojoj je Zemlja centar svemira, oslanjajući se, pri tome, na "prirodnu svetlost ljudskog uma". Ni posle sedam godina tamnice nije se odrekao svojih ideja. Dela: "O uzroku, principu i jednom", "O beskrajnosti, univerzumu i svetovima".

1653. godine - Rođen italijanski kompozitor i violinista Arkanđelo Koreli, osnivač bolonjske violinske škole. Jedinstvom emotivnosti i uravnotežene forme uspostavio je ravnotežu s obiljem baroknih ukrasa u svojoj muzici, postigavši klasičnu smirenost. Znatno je uticao na Johana Sebastijana Baha. Dela: 12 končerta grosa, sonate za violinu, tri sonate.

1673. godine - Umro francuski pisac Žan Batist Poklen Molijer, jedan od najvećih svetskih komediografa, iste večeri pošto je igrao u svojoj poslednjoj komediji "Uobraženi bolesnik". Posle krstarenja 14 godina s pozorišnom trupom u Parizu je do smrti vodio pozorište i pisao komedije, u kojima je obično igrao glavne uloge. Prvi veći uspeh postigao je 1659. godine delom "Smešne kaćiperke". U više od 30 komada je genijalno ismejavao mane društva, staleške predrasude, pokvarenost aristokratije i gramzivost buržoazije. Bio je materijalista i vatreni pobornik zlatnog pravila renesanse: "Upravljati se prema prirodi". Ostala dela: "Tartif", "Don Žuan", "Mizantrop", "Žorž Danden", "Tvrdica", "Građanin-plemić".

1766. godine - Rođen engleski ekonomista i demograf Tomas Robert Maltus, poznat po "zakonu stanovništva", prema kojem se ono uvećava geometrijskom, a proizvodnja hrane aritmetičkom progresijom.

1800. godine – Kongres SAD se sastao prvi put u novoj prestonici Vašingtonu, a američki predsednik Džon Adams je postao prvi stanar zgrade kasnije nazvane Bela kuća.

1855. godine – Škotski istraživač Dejvid Livingston otkrio je vodopade na reci Zambezi, nazvane po engleskoj kraljici Viktorijini vodopadi.

1856. godine - Umro nemački pisac jevrejskog porekla Hajnrih Hajne, jedan od najvećih pesnika 19. veka, čija je poezija vrhunsko dostignuće romantizma. Posle studija prava u Getingenu i putovanja po Evropi, napustio je Nemačku zbog sukoba s reakcionarnim snagama i otišao u Pariz. Tu se sprijateljio s Karlom Marksom i napisao čuvenu pesmu "Tkači" i poemu "Nemačka, zimska bajka", u kojoj je dosegao vrhunac satirične lirike. Prethodno je "Knjigom pesama" 1827. godine uneo u nemačku liriku potpuno nov ton, što je učinio i u nemačkoj prozi delom "Slike s putovanja". U Parizu je delovao kao duhovni posrednik između Nemaca i Francuza: u proznoj zbirci "Salon" je obaveštavao Nemce o duhovnim prilikama u Francuskoj, a za francuske čitaoce je napisao dela "O istoriji nove lepe književnosti u Nemačkoj" i "Prilog istoriji religije i filozofije u Nemačkoj". Njegova poezija predstavlja vrhunsko dostignuće nemačkog romantizma. Ostala dela: zbirke "Nove pjesme", "Romansero" i spev "Ata Trol".

1863. godine - Srpski trgovac i brodovlasnik Miša Anastasijević poklonio državi zgradu u Beogradu, poznatu kao Kapetan-Mišino zdanje. U pismu Ministarstvu prosvete je poručio da kuću ustupa "svom otečestvu" za smeštaj "učenih i prosvetnih zavoda". U njoj se sada nalazi rektorat Beogradskog univerziteta. Kapetan Miša je smatran najvećim srpskim dobrotvorom.

1864. godine - Rođen australijski pisac Endrju Barton Banjo Peterson, autor izvrsnih balada poput "Čoveka sa snežne reke". U romanu "Brak" je na slikovit način opisao život na ovčarskim farmama Australije.

1864. godine - Južnjačka podmornica "Hanli" u američkom građanskom ratu u Čarlstonu u Južnoj Karolini potopila torpedom severnjački brod "Hustanik", što se smatra prvim uspešnim napadom podmornice na ratni brod u istoriji pomorskog ratovanja.

1858. godine – Umro je velški filantrop Robert Oven, socijalista utopista i socijalni reformator, industrijalac koji je svoje bogatstvo utrošio pokušavajući da ostvari projekte socijalnih reformi.

1869. godine – Posle više od deset godina rada pod rukovodstvom Francuza Ferdinana de Lesepsa, otvoren je Suecki kanal kojim je Sredozemno more povezano sa Indijskim okeanom.

1877. godine - Rođen francuski političar Andre Mažino, ministar rata po kojem je nazvana utvrđena linija na istoku Francuske, građena od 1927. godine do 1936. godine. Veliki sistem utvrđenja nije sprečio u Drugom svetskom ratu armiju nacističke Nemačke da 1940.godine izvede invaziju na Francusku iz pravca Belgije, zaobišavši "Mažino liniju".

1909. godine - Umro indijanski poglavica Gojatlaj, poznatiji kao Džeronimo, poslednji poglavica plemena Apači koji se predao američkoj vojsci. Kao vođa apačkog plemena Čirikahua predvodio je nekoliko indijanskih ustanaka u pokušaju da se odupre genocidu vlade SAD nad Indijancima i njenoj odluci da preživele preseli i zatoči u rezervat u Arizoni, ali je 1886. godine bio prinuđen da se preda. Neposredno pred smrt u tvrđavi Fort Sil u Oklahomi izdiktirao je autobiografiju "Džeronimo: njegova lična priča".

1913. godine – Prvi brodovi su prošli kroz Panamski kanal koji je zvanično otvoren godinu dana kasnije.

1916. godine - Britanske i francuske trupe zauzele su u Prvom svetskom ratu Kamerun, nemačku koloniju u Africi.

1917. godine – Umro je francuski vajar Ogist Roden, jedan od najvećih umetnika s kraja 19. i početka 20. veka. Njegovo delo objedinilo je romantičarski duh i moderne težnje i presudno uticalo na evropsko vajarstvo “Mislilac”, “Poljubac”, “Balzak”, “Građani Kalea”, “Vrata pakla”, “Večni idol”.

1932. godine - Umro srpski general Mihailo Rašić, komandant Dunavske divizije u Kumanovskoj bici 1912. godine i Kombinovane divizije u Cerskoj bici 1914. godine. U Kolubarskoj bici njegova divizija je prodrla u Beograd i plotunima s Banovog brda razorila most na Savi preko kojeg su se povlačile austrougarske trupe.

1938. godine – Umro je hrvatski političar Ante Trumbić koji je uz Franu Supila i Ivana Meštrovića bio glavni zastupnik ujedinjenja Hrvatske sa Srbijom i Crnom Gorom u zajedničku državu. Bio je predsednik Jugoslovenskog odbora od osnivanja 1915. godine do njegovog raspuštanja u decembru 1918. godine, kada je formirana Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

1942. godine - Okupatorska bugarska vojska u Drugom svetskom ratu ubila sve žitelje Bojnika kod Leskovca koje je uhapsila: 473 civila, uključujući 89 dece, a mesto je spaljeno do temelja.

1947. godine – Puštena je u saobraćaj železnička pruga Šamac - Sarajevo, duga 242 kilometra, u čijoj su izgradnji učestvovale omladinske brigade iz cele Jugoslavije.

1954. godine – Egipatski general Gamal Abdel Naser postao je šef države posle pada predsednika Mohameda Nagiba, s kojim je 1952. godine srušio kralja Faruka I. Ostao je upamćen i kao jedan od osnivača pokreta nesvrstanih.

1966. godine - Francuska je lansirala svoj prvi satelit s poligona u Sahari.

1969. godine – SSSR i SAD su u Helsinkiju otpočeli razgovore o ograničenju strateškog naoružanja (SALT).

1971. godine – Revolucionarna partija na čelu s Vemidom Tanomom Kitikačornom izvršila je vojni udar i preuzela vlast u Tajlandu. Ukinut je parlament, raspuštena vlada i suspendovan ustav.

1972. godine - Donji dom britanskog parlamenta doneo je zakon o pristupanju Velike Britanije Evropskoj zajednici kasnije poznatija kao Evropska unija.

1974. godine – Na prvim parlamentarnim izborima u Grčkoj posle više od deset godina i nakon sedmogodišnje vojne diktature ubedljivo je pobedila Nova demokratija Konstantina Karamanlisa.

1976. godine – Kina je izvela najveću nuklearnu eksploziju u atmosferi.

1979. godine - Kina napala Vijetnam, ali su u kratkotrajnom ratu njene trupe pretrpele ozbiljne gubitke od armije s velikim borbenim iskustvom stečenim u pobedonosnom ratu protiv SAD okončanom 1975. godine, pa su se kineske trupe povukle tri sedmice kasnije. Povod za napad bio je upad vijetnamskih snaga u Kambodžu krajem 1978. godine i zbacivanje maoističkog režima Crvenih Kmera, odgovornog za smrt između milion i dva miliona ljudi.

1988. godine – Smenjivanje visokih funkcionera u Pokrajinskom komitetu Saveza komunista Kaćuše Jašari i Azema Vlasija izazvalo je masovne demonstracije Albanaca na Kosovu, uključujući i štrajk oko 1.000 rudara u rudniku Stari trg koji je počeo u februaru 1989. godine.

1989. godine – Demonstracije u Pragu u znak sećanja na dan kada su Nemci 1939. godine pogubili devet čeških studenata i zatvorili češke univerzitete, pretvorile su se u protestni marš protiv komunističkog režima. Policija je grubo reagovala, mnogi su uhapšeni, a 71 osoba je povređena.

1989. godine – U jednoj od najvećih rudarskih nesreća u Srbiji, u jami “Morava” Aleksinačkih rudnika uglja poginulo je 90 rudara.

1989. godine - Umro francuski modni kreator Gi Laroš, jedan od najvećih "modnih diktatora" 20. veka. Njegove elegantne kreacije su prodavane po relativno umerenim cenama.

1993. godine – Sudije iz 11 zemalja položile su zakletvu na inauguralnom zasedanju suda UN za ratne zločine počinjene u Jugoslaviji, prvog takvog suda posle Nirnberškog i Tokijskog koji su bili osnovani nakon Drugog svetskog rata.

1996. godine – U drugom krugu lokalnih izbora u Srbiji, koalicija opozicionih partija “Zajedno” je pobedila u najvećem broju velikih gradova, uključujući Beograd, Niš, Novi Sad i Kragujevac. To je bila prva pobeda srpske opozicije od uvođenja višestranačkog političkog sistema 1990. godine. Pokušaj vlasti da falsifikuje izborne rezultate izazvao je tromesečne masovne građanske proteste.

1997. godine – Pripadnici najveće egipatske militantne organizacije “Al Gama al Islamija” ubili su u blizini hramova u Luksoru 58 stranih turista i četvoricu Egipćana.

1998. godine – Izraelski Kneset parlament ratifikovao je većinom glasova “Vaj sporazum”, kojim je predviđeno ustupanje dela okupirane teritorije palestinskoj samoupravi.

1999. godine - Tokom albansko-srpskih pregovora u Rambujeu kod Pariza, NATO je utvrdio operativni plan za upućivanje vojnih snaga na Kosovo, pod nazivom "Zajednički čuvar". Načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije general-pukovnik Dragoljub Ojdanić je naredio jačanje borbene gotovosti jedinica VJ i preduzimanje mera za zaštitu državne granice i odbranu teritorijalnog integriteta SRJ.

2001. godine – Na Kosovu su održani prvi parlamentarni izbori od dolaska međunarodnih snaga u tu pokrajinu u junu 1999. godine. Ubedljivu pobedu odneo je Demokratski savez Kosova Ibrahima Rugove osvojivši 45,6 odsto glasova. Srpska koalicija “Povratak” osvojila je 11,34 odsto glasova. Na izbore je izašlo 63 odsto Albanaca i 56 odsto Srba.

2002. godine - Prelaskom na evro, Francuska se oprostila od franka koji je 641 godinu bio njena valuta.

2003. godine – Srbija je vratila Hrvatskoj matične knjige koje su 1995. godine odnete iz delova Hrvatske koji su bili pod kontrolom Srba.

2005. godine – Na svečanosti u Dejtonu bivšem američkom izaslaniku za Balkan Ričardu Holbruku uručena je Dejtonska nagrada za mir, u znak priznanja za postizanje sporazuma kojim je 10 godina ranije okončan rat u Bosni i Hercegovini.

2009. godine - U Tribunalu UN u Pnom Penu u Kambodži počelo je suđenje Kaing Guek Eavi, prvom od pet lidera "Crvenih Kmera", odgovornih za smrt više od 1,7 miliona ljudi. Suđenje je počelo tri decenije posle vladavine šefa tog režima Pola Pota.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!