Vest: Na današnji dan - 22. Jul -

Na današnji dan - 22. Jul -

22/07/2021
Kultura
0

356. godine p.n.e. - U Peli rođen Aleksandar Treći Veliki, Aleksandar Makedonski. Bio je makedonski kralj. Vladao je od 336. do 323. godine p.n.e. Kao makedonski kralj i hegemon Grka osvojio je veliko Persijsko carstvo i sa vojskom stigao do Indije. Aleksandar je nameravao da udruži Makedonce i Persijance u jedan narod i time spreči buduće sukobe. Posle Aleksandrove smrti u 33. godini, njegovo veliko carstvo raspalo se u ratovima njegovih naslednika. Za 13 godina, koliko je vladao, Aleksandar je stvorio dotad najveće carstvo u istoriji, koje se prostiralo od Makedonije do Indije. Posledice njegovih osvajanja bile su dalekosežne. Veliko Persijsko carstvo prestalo je da postoji, osnivanjem gradova podstaknut je razvoj trgovine i ekonomije na velikom prostoru, od početka njegovih pohoda na Persiju od 334. p.n.e. računa se početak istorijskog razdoblja Helenizma. Aleksandar Makedonski ubraja se među najveće vojne stratege u istoriji, pa je mnogim vladarima i vojskovođama predstavljao životni uzor.

1456. godine – Hrišćanska vojska pod komandom ugarskog vojskovođe Janoša Hunjadija pobedila je turske snage koje su opkolile Beograd. U srpskim narodnim pesmama Hunjadi, koji je u toku borbi umro u Zemunu, spominje se kao Sibinjanin Janko.

1739. godine – Turska vojska je u bici kod Grocke pobedila Austrijance i primorala ih da napuste Srbiju i Beograd. Beogradskim mirom od 18. septembra Beograd i teritorije severno od Zapadne Morave su posle 21 godine ponovo pripali Otomanskom carstvu.

1784. godine - Rođen nemački astronom i matematičar Fridrih Vilhelm Besel, osnivač i prvi direktor Kenigsberške opservatorije, koji je izračunao putanju Halejeve komete i prvi utvrdio promenljivost kretanja Sirijusa i Prokijusa i zaključio da je reč o zvezdama dvojnicima. Na osnovu geodetskih proračuna izveo je nove podatke o obliku i dimenzijama Zemlje. Usavršio je i neke matematičke metode u astronomiji.

1812. godine – U bici kod Salamanke, u Španiji, Britanci su pod komandom vojvode od Velingtona porazili Napoleonovu vojsku kojom je komandovao maršal Ogist Marmon.

1832. godine – U Beču je umro Napoleon II, vojvoda od Rajhštada, sin Napoleona I Bonaparte i Marije Lujze, unuk habsburškog cara. Nesuđeni car, naslednik najmoćnijeg vladara u Evropi, umro je u carskom dvorcu Šenbrun, u kojem je 22 godine ranije boravio Napoleon kao pobednik nad habsburškim Bečom.

1852. godine – U Veneciji je umro francuski vojskovođa Ogist Marmon. Kao vojvoda od Raguze (1807) proglasio je 31. januara 1808. godine aneksiju Dubrovačke republike, a od 1809. do 1811. godine bio je generalni guverner Ilirskih provincija.

1888. godine - Rođen američki mikrobiolog poreklom ukrajinski Jevrejin Selman Ejbraham Vaksman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1952. Nagradu je dobio za pronalazak streptomicina, prvog antibiotika koji uspešno suzbija tuberkulozu. Pronašao je i neomicin. Napisao je autobiografiju "Moj život sa mikrobima".

1898. godine – Rođen je američki vajar Aleksander Sterling Kalder, autor apstraktnih prostornih konstrukcija od metalnih elemenata povezanih žicama, koje je pomoću malih motora učinio pokretnim, pa su dobile naziv “mobili”. Njegov “mobil” ogromnih razmera postavljen je 1958. godine ispred palate UNESKO-a u Parizu.

1933. godine – Američki pilot Vili Post prvi je sam obleteo Zemlju. Let je trajao sedam dana, 18 časova i 49 minuta.

1934. godine – Američkog pljačkaša banaka i ubicu, “državnog neprijatelja broj jedan” Džona Dilindžera, u Čikagu su, nakon 13 meseci potere, ubili agenti Federalnog istražnog biroa (FBI).

1941. godine - Oko 600 ustanika iz Drobnjaka i Uskoka u Drugom svetskom ratu, u snažnom napadu na italijanske fašističke okupatorske snage, oslobodilo crnogorski gradić Šavnik.

1943. godine - Savezničke snage u Drugom svetskom ratu oslobodile italijanski grad Palermo na ostrvu Sicilija.

1944. godine – U Lublinu je u Drugom svetskom ratu grupa poljskih političara, poslata iz SSSR-a, formirala Komitet narodnog oslobođenja, koji je Moskva priznala kao privremenu poljsku vladu nasuprot izbegličkoj vladi u Londonu.

1972. godine – Sovjetska kosmička sonda “Venera 8” spustila se na površinu Venere s koje je deset minuta, pre nego što su izgoreli instrumenti, emitovala podatke.

1981. godine – Turski terorista Mehmet Ali Agdža osuđen je na doživotnu robiju zbog pokušaja atentata na papu Jovana Pavla II 13. maja. Nakon 20 godina pušten je iz zatvora i u junu 2000. godine predat je Turskoj.

1988. godine – U ekploziji automobila-bombe u blizini sirijske vojne baze u zapadnom Bejrutu poginulo je sedam, a ranjeno 48 ljudi.

1991. godine – Predsedništvo SFRJ izdalo je naredbu o razoružavanju i demobilizaciji svih ilegalnih vojnih formacija u Hrvatskoj.

1992. godine – Najveći kolumbijski krijumčar droge Pablo Eskobar pobegao je iz zatvora.

2001. godine – Umro je Indro Montaneli, doajen italijanskog novinarstva i osnivač dnevnog lista “Il Đornale Nuovo”, koji danas izlazi pod imenom “Il Đornale”. Postao je poznat kao ratni izveštač iz Finske tokom Drugog svetskog rata.

2003. godine – U napadu američkih snaga na jednu rezidenciju iračkog predsednika Sadama Huseina u Mosulu (Irak) poginula su dvojica njegovih sinova, Udaj i Kusaj.

2004. godine - Umro je američki kompozitor Džeri Goldsmit autor muzike za mnoge klasične filmove ("Paton", "Osmi putnik", "Velika pljačka voza", "Momci iz Brazila", "Totalni opoziv) i popularne TV serije ("Doktor Kilder, "Zvezdane staze").

2008. godine - Hrvatski maratonac Veljko Rogošić prvi je plivač u istoriji koji je preplivao Sredozemno more između Sicilije i rta Bon u Tunisu, a podvig je trajao 50 sati i 25 minuta.

2010. godine - Međunarodni sud pravde u Hagu utvrdio je da jednostrana deklaracija o nezavisnosti Kosova nije povredila međunarodno pravo. Sud je tim stavom odgovorio na ranije postavljeno pitanje Generalne skupštine UN da li je jednostrana deklaracija o nezavisnosti od strane privremenih institucija samouprave na Kosovu u skladu s međunarodnim pravom.

2011. godine – U eksploziji u Oslu uništen je deo zgrade vlade, a nekoliko sati kasnije napadač u policijskoj uniformi pucao je na mlade laburiste u letnjem kampu na ostrvu Utoja, blizu Osla. U tim napadima poginulo je 77 osoba, a napadač Norvežanin Ander Behring Brejvik je uhapšen.

2013. godine - Rođen je treći prestolonaslednik Velike Britanije princ Džordž, sin princa Vilijama i Kejt, devojačko Midlton.