Vest: Na današnji dan - 18. Mart -

1229. godine – Rimsko-nemački car Fridrih II krunisao se za kralja Jerusalima, tokom Šestog krstaškog rata.

1584. godine – Umro je ruski car Ivan IV “Grozni”, prvi ruski vladar koji je krunisan za cara 1547. godine Uspešno je ratovao protiv Tatara i sproveo unutrašnje reforme, ali je zbog okrutnosti prema bojarima dobio nadimak Grozni. Podigao je 1553. godine prvu štampariju u Rusiji, a 1584. godine radi jačanja trgovine sa zapadnom Evropom izgradio je grad Arhangelsk na ušću Severne Dvine u Belo more. Potukao je Mongole i osvojio Kazan 1552. godine i Astrahan 1556. godine, tako da je Rusija ovladala celim vodenim putem Volge, a potom je pripojio Sibir.

1745. godine - Umro engleski državnik Robert Volpol, prvi britanski premijer. Predsednik vlade bio je od 1721. godine do 1742. godine, najduže u istoriji Velike Britanije.

1768. godine – Umro je engleski književnik irskog porekla Lorens Stern, koji je romanima “Sentimentalno putovanje” i “Tristram Šendi” znatno uticao na razvoj evropske književnosti. Prikazujući “tok misli” svojih junaka anticipirao je neke oblike proze 20. veka, pa se smatra i prethodnikom Džejmsa Džojsa i Virdžinije Vulf.

1780. godine – Rođen je Miloš Obrenović, vođa Drugog srpskog ustanka, obnovitelj državnosti Srbije. Srpski knez od 1815. godine do 1839. godine i od 1858. godine do smrti 1860. godine. Borio se i u Prvom srpskom ustanku, ali se 1813. godinr predao Turcima poslije propasti ustanka i pomogao im da umire Hadži-Prodanovu bunu 1814. godine, da bi 23. aprila 1815. godine u Takovu digao ustanak u kojem je potukao Turke. Sporazumom s Marašli Ali-pašom dobio je za Srbiju ograničenu autonomiju. Srbiji je izborio autonomiju u okviru Otomanskog carstva hatišerifom iz 1830. godine, a za sebe naslednu titulu kneza. Nakon ustanka, borbu za autonomiju vodio je diplomatskim sredstvima, u sporazumu s Rusijom i Turcima. Monopolom nad izvozom postao je jedan od najbogatijih ljudi na Balkanu. . Pod pritiskom Miletine bune, na Sretenje 1835. godine izdao je slobodouman ustav, kojem su se usprotivile Rusija, Otomansko carstvo i Austrija, pa ga je ubrzo ukinuo. Bio je primoran da se 1839. godine povuče s vlasti u korist sina Mihaila, a na presto ga je vratila Svetoandrejska skupština 1858. godine i vladao je do smrti 1860. godine.

1837. godine - Rođen američki državnik Stiven Grover Klivlend, predsednik SAD u dva mandata. Lična čestitost i nezavisnost učinila ga je neprijateljem moćne njujorške organizacije "Tamani hol" - ogrezle u korupciji i podmićivanju - u okviru njegove Demokratske stranke. Tokom prvog predsedničkog mandata nastojao je da iskoreni korupciju i smanji previsoku carinsku zaštitu, a drugi mandat je obeleežila finansijska kriza i radnički nemiri.

1844. godine - Rođen ruski kompozitor i dirigent Nikolaj Andrejevič Rimski - Korsakov, član kompozitorske grupe "Velika petorica". Njegova dela odlikuju raskošne orkestarske boje, briljantna instrumentacija i virtuozna orkestracija. Oslanjao se na muzičke motive ruskog i azijskih naroda. Veoma je značajan i kao muzički pedagog: među njegovim učenicima su bili i Igor Stravinski i Sergej Prokofjev. Napisao je "Principe orkestracije", standardni priručnik na svim muzičkim akademijama u svetu. Dela: opere "Sadko", "Zlatni petao", "Carska nevesta", simfonijske kompozicije "Fantazija na srpske teme", "Šeherezada", "Španski kapričo".

1848. godine – U Milanu je izbila pobuna protiv Austrije i austrijski feldmaršal Johan Jozef Radecki je morao da povuče trupe iz grada.

1858. godine - Rođen nemački inženjer Rudolf Dizel, koji je 1893. godine konstruisao prvi motor s unutrašnjim sagorevanjem na principu samopaljenja. Motor je po njemu dobio ime.

1869. godine - Rođen britanski državnik Artur Nevil Čembrlen, vođa Konzervativne stranke i premijer Velike Britanije od 1937. godine do 1940. godine. U želji da izbegne vojni sukob s Nemačkom, potpisao je krajem 1938. godine kapitulantski Minhenski pakt s vođom Trećeg rajha Adolfom Hitlerom, što je omogućilo nacistima da 1939. godine raskomadaju Čehoslovačku.

1871. godine – Radnici Pariza počeli su prvu proletersku revoluciju, poznatu kao Pariska komuna, čiji je neposredni povod bio francusko-pruski rat. Naoružani radnici, nazvani “komunari”, stvorili su Nacionalnu gardu, Centralni komitet kao vrhovno telo, raspisali izbore i proglasili komunu. Pobuna je ugušena krajem maja.

1913. godine – U Solunu je ubijen grčki kralj danskog porekla Đorđe I, koji je vladao Grčkom od 1863. godine.

1921. godine – Boljševici su vojnom intervencijom okončali pobunu mornara u Kronštatu, glavnoj bazi ruske Baltičke flote. Kronštatski mornari i lučki radnici, koji su 1917. godine snažno podržali Oktobarsku revoluciju, pobunili su se krajem februara 1921. godine protiv boljševičke vlasti zahtevajući ekonomske reforme. Tokom 1917. godine Kronštatski mornari i radnici su snažno podržali boljševike u oktobarskoj revoluciji.

1922. godine – Britanske kolonijalne vlasti osudile su vođu indijskog pokreta za nezavisnost Mahatmu Gandija na šest godina zatvora, zbog kampanje građanske neposlušnosti.

1932. godine - Rođen američki pisac Džon Hojer Apdajk. Dela: romani "Beži, zeko, beži", "Kentaur", "Na farmi", "Parovi", "Državni udar", "Veštice iz Istvika", zbirke priča "Muzička škola", "Problemi".

1936. godine - Rođen južnoafrički državnik Frederik Vilem de Klerk, koji je doprinio okončanju rasne diskriminacije. Kao predsednik Južne Afrike početkom devedesetih godina 20. veka odlučujuće je uticao da režim aparthejda bude demontiran.

1936. godine - Umro grčki državnik Elefterios Venizelos, osnivač Liberalne stranke i pet puta premijer od 1910. godine do 1933. godine. Predvodio je borbu za oslobođenje Krita od Turaka i ujedinjenje tog grčkog ostrva u Mediteranu s maticom. Sklopio je Balkanski savez i ušao u Prvi balkanski rat protiv Turske 1912. godine i uspeo je da ojača i proširi Grčku u dva balkanska i u Prvom svjetskom ratu. Kad su u Prvom svetskom ratu Centralne sile ponudile Grčkoj teritorijalne ustupke, pod uslovom da prekrši sporazum o savezništvu sa Srbijom i ratuje protiv nje, ponudu je odbio, rekavši: "Grčka je veoma mala zemlja da bi učinila jedan tako nečastan gest". Kao premijer je reformisao radničko i agrarno zakonodavstvo i reorganizovao kopnenu armiju i ratnu mornaricu. U proleće 1935. godine je pokušao da revolucijom omete obnovu monarhije, ali nije uspeo i morao je da emigrira u Francusku, gde je umro.

1938. godine - Meksički predsjednik Lasaro Kardenas nacionalizovao sve privatne naftne kompanije - mahom strane - i formirao državni naftni monopol "Pemeks".

1948. godine – Sovjetska vlada je opozvala vojne stručnjake iz Jugoslavije, a narednog dana i civilne, što je bio prvi javni znak razilaženja između jugoslovenskog komunističkog lidera Josipa Broza Tita i sovjetskog lidera Josifa Staljina.

1956. godine – Umro je srpski pravoslavni teolog i besednik Nikolaj Velimirović, episkop žički i ohridski od 1919. godine do 1944. godine. Po završetku studija teologije u Švajcarskoj doktorirao je teologiju na univerzitetu u Bernu, posle čega je diplomirao filozofiju na engleskom univerzitetu u Oksfordu i doktorirao u Ženevi. Po povratku u Srbiju postao je predavač na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu, 1909. godine se zamonašio u manastiru Rakovica, a potom je završio Duhovnu akademiju u Petrogradu. Za Vidovdan 1916. godine vladika Nikolaj održao je jednu izvarednu besedu pred nauglednijim Englezima i kraljem Džordžom o stradanju Srba. Između dva svetska rata osnovao je Pravoslavnu narodnu hrišćansku zajednicu, poznatu kao Bogomoljački pokret, da bi zaštitio narod od agresivne sektaške propagande. Nemci mu nisu oprostili ulogu u obaranju Trojnog pakta krajem marta 1941. godine, pa su ga u Drugom svetskom ratu, čim su okupirali Jugoslaviju, konfinirali u manastir Ljubostinja, potom u manastir Vojlovica. S patrijarhom Gavrilom 1944. godine je zatočen u logor Dahau. Vladika Nikolaj ostaje upamćen kao veliki prijatelj našeg slavnog naučnika Mihajla Pupina. Umro je u emigraciji u ruskom manastiru Svetog Tihona u Saut Kananu u Pensilvaniji, a sahranjen je na srpskom narodnom groblju pored manastira Svetog Save u Libertvilu. Mošti su mu prenesene u zavičaj 1991. godine i sahranjen je u manastiru Lelić kod Valjeva. Nikolajevo zaveštanje sačuvano je zahvaljujući malom krugu njegovih poštovalaca, kao što su monah otac Justin Popović, njegovi đaci Artemije Radosavljević, Atanasije Jevtić, Amfilohije Radović, Irinej Bulović i sinovac Jovan Velimirović. Djela: "Religija Njegoševa", "Besede pod gorom", "Iznad greha i smrti", "Duša Srbije", "Srbija u svetlosti i mraku". Nikolaj Velimirović ostao jedna od uvaženijih crkvenih ličnosti u Srbiji, često poredeći ga sa svetim Jovanom Krstiteljom i svetim Jovanom Zlatoustim. Srpska pravoslavna crkva ga je 2003. godine kanonizovala za sveca i od tada ga slavi kao svetog Nikolaja Žičkog.

1962. godine – Potpisan je Evijanski mirovni sporazum kojim je okončan osmogodišnji rat za nezavisnost Alžira od francuske kolonijalne vlasti.

1965. godine – Tokom leta vasionskog broda “Vashod 2” sovjetski kosmonaut Aleksej Leonov izašao je iz letelice i postao prvi čovek koji je “prošetao” svemirom.

1965. godine – U Rimu je umro bivši egipatski kralj Faruk I poslednji monarh Egipta, koji je zbačen s vlasti 1952. godine u oficirskoj pobuni.

1967. godine – Brod “Tori kanjon” ispustio je 80.000 tona nafte u blizini obale Velike Britanije.

1969. godine - Predsjednik SAD Ričard Nikson izdao tajnu naredbu o bombardovanju Kambodže.

1970. godine – General Lon Nol izveo je državni udar u Kambodži dok je šef države princ Norodom Sihanuk bio u poseti Moskvi.

1980. godine – Umro je nemački filozof Erih From, čije delo se zasniva na humanističkim tradicijama marksizma i koji je, analizom uzroka ljudskog samootuđenja stekao široku popularnost psihoanalitičara i humaniste. Posećivao je Jugoslaviju i u svetu popularisao “jugoslovenski put u socijalizam”, “Bekstvo od slobode”, “Čovek za sebe”, “Zdravo društvo”, “Marksova koncepcija čoveka”.

1983. godine – U egzilu u Švajcarskoj umro je bivši italijanski kralj Umberto II, poslednji monarh Italije, koji je na prestolu proveo samo mesec dana. Postao je kralj u maju 1946. godine, posle abdikacije oca Vitorija Emanuela III, a abdicirao u junu 1946. godine, nakon što su se Italijani na referendumu izjasnilio za republiku.

1993. godine – Srpske snage su u bosanskom ratu blokirale humanitarne konvoje UN za Srebrenicu i izvršile jedan od najtežih artiljerijskih napada na opkoljeno Sarajevo.

1994. godine – Bosanska vlada i Hrvatska potpisale su u Vašingtonu u prisustvu predsednika SAD Bila Klintona sporazum o muslimansko-hrvatskoj federaciji u BiH, koja je kasnije, Dejtonskim sporazumom, postala jedan od dva entiteta u bivšoj jugoslovenskoj republici BiH.

1999. godine – Kosovski Albanci potpisali su na pregovorima u Rambujeu kod Pariza mirovni sporazum, dok je srpska delegacija odbila vojni deo sporazuma. Šest dana kasnije NATO snage počele su vazdušne operacije nad SR Jugoslavijom.

2004. godine – Haški tribunal osudio je penzionisanog admirala Jugoslovenske narodne armije Miodraga Jokića na sedam godina zatvora, zbog granatiranja Dubrovnika u decembru 1991. godine.

2006. godine – Stotine hiljada ljudi širom Francuske protestvovao je zbog novog Zakona o radu, sa ciljem da izvrše pritisak na Vladu da od njega odustane.

2008. godine – Umro je britanski pisac naučne fantastike Artur Klark, autor više od stotinu knjiga o svemiru, među kojima i “2001: Odiseja u svemiru”, nauci i budućnosti. Dobitnik je najznačajnih nagrada u toj oblasti “Hjugo” i “Nebjulu”.

2014. godine – U Kremlju je potpisan sporazum između Rusije i Krima i Sevastopolja o ulasku te dve oblasti u sastav Ruske Federacije kao ravnopravnih članica. Na prigovore Evrope i Severne Amerika da Rusija krši norme međunarodnog prava, predsednik Rusije Vladimir Putin je naveo u parlamentu da je Krim iskoristio pravo koje je dato Kosovu.

2014. godine – Narko bos Darko Šarić uhapšen je u zajedničkoj akciji policija Crne Gore i Srbije, a po potrenici koja je za njim raspisana decembra 2009. godine. Šarić je uhapšen u Južnoj Americi odakle je prebačen u Crnu Goru, a potom u Beograd.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!