Vest: Na današnji dan - 26. Decembar -

1716. godine – Rođen engleski pisac Tomas Grej, pesnik klasicističke škole, koga ljubav prema prirodi, dubina osećanja i simpatije za običnog čoveka čine pretečom romantizma. Napisao je malo pesama, ali zauzima visoko mesto u engleskoj literaturi zahvaljujući savršenoj formi stihova, a "Elegiju napisanu na seoskom groblju" smatraju jednom od najlepših pesama na engleskom jeziku. Njegovu romantičnu pesmu "Bard" na srpski jezik je preveo i prepevao Jovan Jovanović - Zmaj.

1734. godine - Rođen engleski slikar Džordž Romni, jedan od najvećih evropskih portretista 18. veka. Slikao je i istorijske kompozicije.

1792. godine - Rođen engleski pronalazač i matematičar Čarls Bebidž, "otac" modernih kompjutera. Kad je hteo da stvori preciznije matematičke tabele, sinula mu je ideja o mehaničkom računaru koji bi mogao da memoriše informacije, ali nije uspeo da okonča izradu računske mašine. Bio je otvoreni kritičar Kraljevskog društva, zamerajući mu da se prepustio samozadovoljstvu, i britanske matemetičke nauke, smatrajući da čami u senci ostvarenja Isaka Njutna.

1805. godine – Francuska i Austrija potpisale su u Požunu sadašnja Bratislava mirovni ugovor, posle Napoleonove pobede u bici kod Austerlica, kojim je Francuska dobila Veneciju, Istru bez Trsta, Dalmaciju i Boku Kotorsku i učvrstila svoju poziciju u Evropi. Odredbe sporazuma poništene su 1814. godine na Bečkom kongresu.

1825. godine - U Sankt Peterburgu se na dan polaganja zakletve novom caru Nikolaju Prvom pobunili neki pukovi i zatražili donošenje ustava, ali je pobuna, poznata kao Dekabristički ustanak, odmah ugušena.

1883. godine – Rođen je francuski slikar Moris Utrilo, koji je bio samouk, izuzimajući najneophodnija uputstva majke - slikara Sizan Valadon. Slikanjem se bavio kao terapijom između čestih boravaka na klinikama, gde je lečen od nervnog rastrojstva. Mimo svih slikarskih struja, izgradio je osoben stil. Prava snaga njegove umetnosti u tome je što nije slikao ono što vidi, nego je, kao preteča modernizma, oslikavao osećanja.

1890. godine- Umro je nemački arheolog Hajnrih Šliman, koji je 1868. godine otkrio Troju, koristeći se podacima iz Homerovih spevova "Ilijada" i "Odiseja". Otkrio je i Mikenu, Orhomen i Itaku, utrošivši na arheološka iskopavanja svoje celokupno milionsko bogatstvo.

1891. godine - Rođen američki pisac Henri Miler, koji je strasno osporavao društvene konvencije i veličao seks i umetnost. Zabranjivana kao pornografska i opscena, njegova dela sadrže stranice vrhunske poetske lepote i lucidne esejističke i filozofske digresije. Bavio se i slikarstvom. Dela: romani:"Crno proleće", "Jarčeva obratnica", "Mirni dani u Klišiju", trilogija: "Ružičasto raspeće", putopis: "Kolos iz Marusija", meditativno-kritička proza: "Kosmološko oko", "Mudrost srca", "Nedelja posle rata".

1893. godine - Rođen kineski revolucionar i državnik Mao Ce Tung, jedan od osnivača Komunističke partije Kine, koji je 1949. godine u Pekingu proglasio Narodnu Republiku Kinu. Prve jedinice Crvene armije stvorio je s Ču Deom 1931. godine, a šef partije postao je 1935. godine. U oktobru 1934. godine s Čuom je otpočeo "Dugi marš" svojih jedinica, što se pokazalo odlučujućim u građanskom ratu protiv pristalica Čang Kaj Šeka i u borbama s japanskom okupacionom armijom. Suočen s unutrašnjim teškoćama, krajem pedesetih godina 20. veka priklonio se diktatorskim metodama vladavine i dogmatsko-sektaškoj politici koja je kulminirala u tzv. Kulturnoj revoluciji šezdesetih godina, što je imalo razorne posledice za kinesko društvo. Do smrti 1976. godine bio njen neprikosnoveni lider. Njegove misli i ideje objavljene su u čuvenoj “Crvenoj knjižici”. Godine 1966. godine pokrenuo je “Veliku proletersku kulturnu revoluciju” tokom koje je smenjen veliki broj partijskih funkcionera, među kojima i njegovi najbliži saradnici.

1898. godine – Pjer i Marija Kiri otkrili su prvi radioaktivni hemijski element i nazvali ga radijum.

1908. godine – Amerikanac Džek Džonson je pobedom nad Kanađaninom Tomijem Barnsom postao prvi crni bokser prvak sveta u teškoj kategoriji.

1922. godine – Vođa Oktobarske revolucije Vladimir Ilič Lenjin završio je prvi deo svog “Pisma kongresu”, kasnije poznatog kao “Lenjinov testament”, u kojem je pozvao komuniste da sačuvaju jedinstvo partije i predložio reforme. U drugom delu “testamenta”, koji je napisao 4. januara 1923. godine Lenjin je sugerisao da Staljin bude smenjen sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije.

1924. godine- Državnim udarom uz pomoć jugoslovenskih graničnih jedinica vlast u Albaniji preuzeo Ahmed Zogu, zbacivši vladu Fana Nolija. Zogu je do tada bio emigrant u Jugoslaviji, primao je pomoć jugoslovenske vlade i važio za eksponenta Beograda, ali je kao predsednik republike 1926. godine s Italijom zaključio Tiranski pakt, kojim je priznao italijanski protektorat nad Albanijom. Za kralja Albanije Zogu Prvi proglasio se 1928. godine, a kad je 1939. godine fašistička Italija napala njegovu zemlju, pobegao je i 1961. godine umro u izgnanstvu.

1941. godine - Suočen s napredovanjem japanskih snaga u Drugom svetskom ratu ka Manili, američki general Daglas Mekartur proglasio je filipinsku prestonicu "otvorenim gradom". Uprkos tome, u Manili su od 1941. godine do 1945. godine vođene teške borbe američkih i japanskih jedinica, tokom kojih su porušeni mnogi delovi grada.

1943. godine - Britanska mornarica u Drugom svetskom ratu potopila "Šarnhorst", poslednji veliki nemački bojni brod.

1968. godine – U Saveznoj narodnoj skupštini usvojeni su amandmani na Ustav SFR Jugoslavije, kojima se širi autonomija pokrajina i one dobijaju status sličan republikama. Pokrajine su dobile pokrajinski Ustavni zakon, čime je otvoren put gotovo potpuno samostalnoj zakonskoj, izvršnoj i sudskoj vlasti. Pokrajini Kosovo i Metohija uveden je naziv Kosovo.

1971. godine - Izražavajući ogorčenje američkom ratnom avanturom u Vijetnamu, 16 američkih ratnih vetarana Vijetnamskog rata okupiralo Statuu slobode u njujorškoj luci.

1972. godine – Umro je Hari Truman, predsednik SAD od 1945. godine do 1953. godine. Za predsednika je izabran nakon smrti Frenklina Rozevelta. Učesnik je Potsdamske konferencije, a avgusta 1945. godine, po njegovom nalogu na Japan je bačena atomska bomba. Godine 1947. godine uveo je doktrinu o vojnoj i ekonomskoj pomoći zemljama ugroženim revolucionarnim pokretima, a njegova administracija je iste godine sačinila Maršalov plan o posleratnoj obnovi Evrope. Doneo je zakon protiv radničkih sindikata i osnovao Komisiju za ispitivanje protivameričke delatnosti čiji se rad pretvorio u “lov na veštice” - makartizam. Uveo je SAD u Korejski rat.

1975. godine – Letom na liniji Moskva-Alma Ata, “Tupoljev-144” je postao prvi supersonični avion u svetu u redovnom saobraćaju.

1983. godine- Umro je španski slikar, vajar i keramičar Huan Miro, koji je, kad se pobunio protiv klasičnog oblikovanja sveta i života, izgovorio čuvenu rečenicu: "Treba ubiti slikarstvo". Studirao je u Barseloni, a od 1919. godine živeo je u Parizu. Kratko je stvarao pod uticajem kubizma, a od 1924. godine izgradio je sopstveni stil - jedan od vrhunskih dometa nadrealizma. Njegovo slikarstvo zasniva se na krajnje spontanom registrovanju formi i znakova koji prikazuju podsvesne predstave nekih primarnih i elementarnih životnih stanja.

1990. godine – Skupština Slovenije proglasila je samostalnost te republike, nakon plebiscita 23. decembra na kome se 86 odsto glasača izjasnilo za nezavisnu slovenačku državu.

1991. godine - U Alžiru su održani prvi višepartijski parlamentarni izbori od sticanja nezavisnosti od Francuske 1962. godine.

1994. godine - Napadom komandosa na oteti francuski putnički avion na aerodromu u Marseju oslobođeno je 239 putnika i članova posade koje su islamski teroristi držali kao taoce posle otmice 24. decembra u Alžiru. Komandosi su ubili svu četvoricu terorista.

1998. godine – Srpske snage bezbednosti na Kosovu počele su napad na području mesta Podujevo, nakon što je u selu Obrandže ubijen jedan Srbin.

1998. godine - Bivši lideri Crvenih Kmera Kije Sampan i Nuon Čea predali su se kambodžanskoj vladi. Za vreme režima Crvenih Kmera sredinom sedamdesetih godina 20. veka u Kambodži je ubijeno ili je umrlo od gladi i bolesti 1,7 miliona ljudi.

2003. godine – U zemljotresu jačine 6,3 stepena Rihterove skale koji je pogodio iranski grad Bam, poginulo je oko 50.000 ljudi.

2004. godine - U naletu plimnog talasa cunamija izazvanog zemljotresom jačine devet stepeni Rihterove skale, nedaleko od indonežanskog ostrva Sumatre, stradalo je preko 300.000 ljudi u zemljama regiona: Malezija, Indija, Bangladeš, Šri Lanka, Tajland, Indonezija, Maldivi, Somalija, Tanzanija, Sejšeli, Mjanmar, Kenija i Madagaskar.

2006. godine - Umro je Džerald Ford, političar i državnik, prvi američki potpredsednik u istoriji te zemlje koji je nasledio funkciju šefa države pošto je dotadašnji predsednik Nikson podneo ostavku zbog afere Votergejt 1974. godine. Ford nije nikada izabran za predsednika, a na izborima 1976. godine, na čelo države je došao demokrata Džimi Karter.

2011. godine - Umro Sem Rivers, američki džez muzičar i kompozitor, jedan od velikana avangardnog i fri-džeza.

2012. godine - Kina je pustila u saobraćaj najdužu liniju super brze pruge u svetu od Pekinga do Guangdžoua na jugu zemlje, koju voz pređe za oko osam sati. Linija je duga 2.298 kilometara, ima 35 stanica, a prosečna brzina voza je 300 kilometara na sat.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!